7. De verschillende vormen van initiatoren en correctoren
Tijdens het conditioneren van gedrag moet voortdurend beloond worden (stimuli) om het juiste gedrag te stimuleren of het foute gedrag af te leren. Deze ‘beloningen’ vormen de associatie tussen het gedrag en de consequenties van dat gedrag. Ze worden dan ook wel als een antwoord gezien op het gedrag en aangeduid als response stimuli. Deze vorm van training wordt dan ook wel aangeduid als RS conditionering. (Response stimuli conditioning) Ze zijn het verband tussen de response (gedrag) van de sub en de stimulus (consequentie) van dat gedrag.
Gedrag kan op vier verschillende manieren beïnvloed worden:
- Iets positiefs (goeds) kan beginnen of worden voortgezet
- Iets positiefs (goeds) kan stoppen of worden weggenomen
- Iets negatiefs (slechts) kan beginnen of worden volgehouden
- Iets negatiefs (slechts) kan stoppen of worden weggenomen.
Zoals eerder gezegd moet die beloning bij dieren direct worden gegeven (of een brug worden gebouwd) in de training van subs kan een beloning ook uitgesteld worden maar direct in het vooruitzicht worden gesteld. Een sub die goed gedrag vertoond kan beloond worden door toe te staan dat zij later die avond op een stoel mag zitten. Een sub die slecht gedrag vertoond kan gestraft worden met opsluiting later, als ze klaar is met haar opdrachten.
Technische termen
Het beginnen of voortzetten van een handeling wordt ‘toevoegend’ genoemd en afgekort aangemerkt met een ‘+’. Het stoppen of wegnemen wordt ‘onttrekkend’ genoemd en afgekort met een ‘-‘.
Initiator
Alles wat een bepaald gedrag initieert, bevordert of vaker doet voorkomen wordt een initiator genoemd; engels reïnforcement, afgekort R. Een sub zal gedrag dat leidt tot het beginnen van iets positiefs of het eindigen van iets negatiefs beschouwen als iets wat de moeite waard is om na te streven. Tevens ontstaat de neiging om dergelijk gedrag automatisch te herhalen om op die manier de beloning (initiator) uit te lokken, ook als er niet specifiek om gevraagd is. Deze automatische herhaling noemen we positief geconditioneerd gedrag.
Corrector
Alles wat een bepaald gedrag verhinderd, verminderd of minder vaak voor doet komen wordt een ‘corrector’ genoemd; engels punisher; afgekort P. Een sub zal gedrag dat leidt tot het beginnen van iets negatiefs of het eindigen van iets positiefs beschouwen als gedrag waarvan het de moeite waard is om het te voorkomen. Ook hier kan na verloop van tijd de neiging ontstaan om dergelijk gedrag automatisch uit te bannen, wat we dan negatief geconditioneerd gedrag noemen. Op zichzelf is dit voorkomen van ‘slecht gedrag’ niet iets negatiefs, maar het is geconditioneerd door middel van correctie of negatieve beloning.
Voor een samenvating zie tabel 1. Er zijn twee soorten initiators (R); het doel van initiatoren is gewenst gedrag te bevorderen. Er zijn ook twee soorten correctors; het doel van correctors is ongewenst gedrag te vermijden.
